Bài 9: Tùy bút và tản văn - Vở Thực Hành Ngữ Văn Lớp 7
Chương "Tùy bút và Tản văn" trong sách Ngữ văn 7 (Cánh diều) giới thiệu cho học sinh hai thể loại văn học đặc sắc của văn xuôi trữ tình. Mục tiêu chính của chương là giúp học sinh:
Nhận diện và phân biệt được đặc điểm của tùy bút và tản văn. Hiểu được vai trò của cảm xúc, suy tư cá nhân trong tùy bút và tản văn. Phân tích được một số yếu tố nghệ thuật tiêu biểu trong các tác phẩm tùy bút và tản văn. Vận dụng kiến thức về tùy bút và tản văn để đọc hiểu và cảm thụ các tác phẩm văn học. Hình thành tình yêu đối với vẻ đẹp của ngôn ngữ và văn hóa dân tộc qua các tác phẩm tùy bút và tản văn. Bước đầu tập viết những đoạn văn, bài văn ngắn mang phong cách tùy bút hoặc tản văn. 2. Các bài học chínhChương "Tùy bút và Tản văn" thường bao gồm các bài học chính sau:
Bài 1: Khái niệm về tùy bút và tản văn: Giới thiệu định nghĩa, đặc trưng cơ bản của tùy bút và tản văn. Phân biệt sự khác nhau giữa tùy bút và tản văn (về độ dài, mức độ tự do, tính chủ quan...). Đề cập đến lịch sử hình thành và phát triển của hai thể loại này trong văn học Việt Nam. Bài 2: Phân tích tác phẩm tùy bút: Chọn một hoặc hai tác phẩm tùy bút tiêu biểu (ví dụ: "Một thứ quà của lúa non: Cốm" của Thạch Lam, "Sài Gòn tôi yêu" của Minh Hương...) Phân tích nội dung (cảm xúc, suy tư, quan điểm cá nhân của tác giả). Phân tích nghệ thuật (ngôn ngữ, hình ảnh, giọng điệu, cách sử dụng các biện pháp tu từ...). Rút ra ý nghĩa của tác phẩm đối với bản thân và cuộc sống. Bài 3: Phân tích tác phẩm tản văn: Chọn một hoặc hai tác phẩm tản văn tiêu biểu (ví dụ: "Tôi đi học" của Thanh Tịnh, một số tản văn của Nguyễn Tuân, Băng Sơn...). Phân tích nội dung (sự kiện, con người, cảnh vật được miêu tả; cảm xúc, suy tư của tác giả). Phân tích nghệ thuật (cách kể chuyện, miêu tả, biểu cảm; giọng văn, ngôn ngữ...). Rút ra ý nghĩa của tác phẩm đối với bản thân và cuộc sống. Bài 4: Thực hành viết tùy bút/tản văn: Hướng dẫn học sinh cách lựa chọn đề tài, xây dựng ý tưởng, lập dàn ý cho bài viết. Hướng dẫn cách sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, giọng điệu phù hợp với thể loại tùy bút/tản văn. Tạo cơ hội cho học sinh thực hành viết các đoạn văn, bài văn ngắn mang phong cách tùy bút/tản văn. Hướng dẫn cách tự đánh giá và sửa chữa bài viết của mình. 3. Kỹ năng phát triểnThông qua việc học tập chương "Tùy bút và Tản văn", học sinh sẽ phát triển các kỹ năng sau:
Đọc hiểu văn bản:
Nhận biết thể loại, tóm tắt nội dung, phân tích ý nghĩa, đánh giá giá trị của tác phẩm tùy bút và tản văn.
Cảm thụ văn học:
Cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ, hình ảnh, cảm xúc trong các tác phẩm tùy bút và tản văn.
Phân tích, so sánh:
Phân tích các yếu tố nội dung và nghệ thuật của tác phẩm; so sánh sự khác biệt giữa tùy bút và tản văn.
Diễn đạt:
Trình bày suy nghĩ, cảm xúc của bản thân về tác phẩm bằng lời nói và bài viết.
Sáng tạo:
Viết các đoạn văn, bài văn ngắn mang phong cách tùy bút/tản văn, thể hiện cá tính riêng.
Học sinh có thể gặp một số khó khăn sau khi học chương "Tùy bút và Tản văn":
Khó phân biệt rõ ràng giữa tùy bút và tản văn: Do hai thể loại này có nhiều điểm tương đồng và đôi khi ranh giới không rõ ràng. Khó cảm thụ được cảm xúc, suy tư sâu sắc của tác giả: Đòi hỏi sự nhạy cảm, khả năng đồng cảm và vốn sống nhất định. Khó khăn trong việc diễn đạt cảm xúc, suy nghĩ một cách tự nhiên, chân thật: Cần rèn luyện kỹ năng sử dụng ngôn ngữ linh hoạt, sáng tạo. Ngại viết vì sợ không hay, không đúng: Cần được khuyến khích, động viên để tự tin thể hiện cá tính riêng trong bài viết. 5. Phương pháp tiếp cậnĐể học tập hiệu quả chương "Tùy bút và Tản văn", học sinh nên:
Đọc kỹ các tác phẩm: Đọc chậm, đọc kỹ, chú ý đến từng chi tiết, từng câu chữ để cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ và nội dung. Tìm hiểu về tác giả và hoàn cảnh sáng tác: Giúp hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa của tác phẩm. Tự đặt câu hỏi và trả lời: Khuyến khích tư duy phản biện, khám phá những điều mới mẻ trong tác phẩm. Thảo luận với bạn bè và thầy cô: Chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc, học hỏi kinh nghiệm từ người khác. Thực hành viết thường xuyên: Tập viết các đoạn văn, bài văn ngắn theo phong cách tùy bút/tản văn để rèn luyện kỹ năng. Đọc thêm các tác phẩm tùy bút và tản văn khác: Mở rộng kiến thức, nâng cao khả năng cảm thụ văn học. 6. Liên kết kiến thứcKiến thức về tùy bút và tản văn có liên hệ mật thiết với các chương khác trong chương trình Ngữ văn 7, đặc biệt là:
Các chương về văn biểu cảm, văn tự sự, văn miêu tả: Tùy bút và tản văn thường kết hợp các phương thức biểu đạt này để thể hiện cảm xúc, suy tư của tác giả. Các chương về các biện pháp tu từ: Việc nhận biết và phân tích các biện pháp tu từ giúp hiểu sâu sắc hơn về nghệ thuật ngôn ngữ trong tùy bút và tản văn. * Các chương về các thể loại văn học khác (thơ, truyện...): Giúp học sinh có cái nhìn toàn diện hơn về văn học Việt Nam.Ngoài ra, kiến thức về tùy bút và tản văn còn giúp học sinh phát triển khả năng viết văn nghị luận (thể hiện quan điểm cá nhân) và văn thuyết minh (giới thiệu về một đối tượng nào đó) một cách sinh động và hấp dẫn.
Bài 9: Tùy bút và tản văn - Môn Ngữ văn Lớp 7
Các bài giải khác có thể bạn quan tâm
-
Bài 1: Tiểu thuyết và truyện ngắn
- Giải Bài tập đọc hiểu: Buổi học cuối cùng trang 12 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Dọc đường xứ Nghệ trang 13 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Người đàn ông cô độc giữa rừng trang 10 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập tiếng Việt trang 14 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập viết trang 15 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
-
Bài 10: Văn bản thông tin
- Giải Bài tập đọc hiểu: Ghe xuồng Nam Bộ trang 39 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa trang 44 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Tổng kiểm soát phương tiện giao thông trang 43 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập tiếng Việt trang 45 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập viết trang 46 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì 2 trang 50 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
-
Bài 2: Thơ bốn chữ, năm chữ
- Giải Bài tập đọc hiểu: Mẹ trang 15 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Ông đồ trang 16 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Tiếng gà trưa trang 18 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập tiếng Việt trang 19 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập viết trang 20 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
-
Bài 3: Truyện khoa học viễn tưởng
- Giải Bài tập đọc hiểu: Bạch tuộc trang 21 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Chất làm gỉ trang 24 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Nhật trình Sol 6 trang 26 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập tiếng Việt trang 27 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập viết trang 28 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
-
Bài 4: Nghị luận văn học
- Giải Bài tập đọc hiểu: Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển trang 32 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam trang 29 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa trang 30 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập tiếng Việt trang 33 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập viết trang 34 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
-
Bài 5: Văn bản thông tin
- Giải Bài tập đọc hiểu: Ca Huế trang 34 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Hội thi thổi cơm trang 37 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Những nét đặc sắc trên "đất vật" Bắc Giang trang 39 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập tiếng Việt trang 40 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập viết trang 40 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì 1 trang 41 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
-
Bài 6: Truyện ngụ ngôn và tục ngữ
- Giải Bài tập đọc hiểu: Bụng và Răng, Miệng, Tay, Chân trang 11 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Đẽo cày giữa đường trang 7 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Ếch ngồi đáy giếng trang 3 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Tục ngữ về thiên nhiên, lao động và con người, xã hội (1) trang 9 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Tục ngữ về thiên nhiên, lao động và con người, xã hội (2) trang 12 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập tiếng Việt trang 13 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập viết bài 6 trang 15 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
-
Bài 7: Thơ
- Giải Bài tập đọc hiểu: Mây và sóng trang 18 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Mẹ và quả trang 20 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Những cánh buồm trang 15 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập tiếng Việt trang 22 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập viết trang 23 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
-
Bài 8: Nghị luận xã hội
- Giải Bài tập đọc hiểu: Đức tính giản dị của Bác Hồ trang 25 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta trang 24 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập đọc hiểu: Tượng đài vĩ đại nhất trang 28 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập tiếng Việt trang 29 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Giải Bài tập viết trang 30 sách bài tập Ngữ văn 7 - Cánh diều
- Bài mở đầu