Chương 12. Di truyền nhiễm sắc thể - Vở thực hành Khoa học tự nhiên Lớp 9
Chương 12 "Di truyền nhiễm sắc thể" trong Sách bài tập Khoa học Tự nhiên lớp 9 (Kết nối tri thức) là một chương quan trọng, cung cấp nền tảng kiến thức cơ bản về cơ chế di truyền ở cấp độ tế bào. Chương này tập trung vào vai trò của nhiễm sắc thể trong việc truyền đạt thông tin di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Mục tiêu chính của chương là giúp học sinh hiểu rõ cấu trúc, chức năng của nhiễm sắc thể, quá trình phân bào (nguyên phân và giảm phân) và những cơ sở di truyền của các quy luật di truyền. Chương này cũng giới thiệu về hiện tượng di truyền liên kết và di truyền giới tính, mở ra cánh cửa cho việc tìm hiểu sâu hơn về di truyền học ở các cấp học cao hơn.
Chương 12 thường bao gồm các bài học chính sau:
Bài 1: Nhiễm sắc thể: Bài này giới thiệu về cấu trúc của nhiễm sắc thể, bao gồm ADN và protein. Học sinh sẽ tìm hiểu về số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục của các loài, cũng như khái niệm về nhiễm sắc thể tương đồng.Bài 2: Nguyên phân: Bài này tập trung vào quá trình nguyên phân, một hình thức phân bào giúp tế bào sinh dưỡng nhân lên. Học sinh sẽ tìm hiểu các kỳ của nguyên phân (kỳ đầu, kỳ giữa, kỳ sau, kỳ cuối) và kết quả của quá trình này: tạo ra hai tế bào con giống hệt tế bào mẹ về mặt di truyền.
Bài 3: Giảm phân: Bài này giới thiệu về quá trình giảm phân, một hình thức phân bào đặc biệt xảy ra trong quá trình hình thành giao tử. Học sinh sẽ tìm hiểu các kỳ của giảm phân I và giảm phân II, sự khác biệt giữa giảm phân và nguyên phân, và kết quả của quá trình này: tạo ra bốn tế bào con có bộ nhiễm sắc thể giảm đi một nửa so với tế bào mẹ.Bài 4: Di truyền liên kết: Bài này giới thiệu về hiện tượng di truyền liên kết, khi các gen nằm trên cùng một nhiễm sắc thể có xu hướng di truyền cùng nhau. Học sinh sẽ hiểu tại sao di truyền liên kết là một ngoại lệ so với quy luật phân li độc lập của Mendel.
Bài 5: Di truyền giới tính: Bài này giới thiệu về nhiễm sắc thể giới tính và vai trò của chúng trong việc xác định giới tính của sinh vật. Học sinh sẽ tìm hiểu về các kiểu xác định giới tính khác nhau (ví dụ: XY ở người, ZW ở chim) và cách các gen nằm trên nhiễm sắc thể giới tính được di truyền.Khi học chương này, học sinh sẽ phát triển các kỹ năng sau:
Quan sát và mô tả:
Quan sát hình ảnh, sơ đồ về nhiễm sắc thể, quá trình nguyên phân và giảm phân, sau đó mô tả lại các giai đoạn và sự kiện chính.
Phân tích và so sánh:
Phân tích sự khác biệt giữa nguyên phân và giảm phân, di truyền liên kết và di truyền phân li độc lập.
Giải thích:
Giải thích tại sao nguyên phân quan trọng cho sự sinh trưởng và phát triển của cơ thể, tại sao giảm phân quan trọng cho sự sinh sản hữu tính.
Vận dụng:
Vận dụng kiến thức về di truyền nhiễm sắc thể để giải thích các hiện tượng di truyền trong thực tế, ví dụ như sự di truyền các bệnh di truyền liên kết với giới tính.
Tư duy phản biện:
Đánh giá vai trò của di truyền nhiễm sắc thể trong sự đa dạng di truyền và tiến hóa của sinh vật.
Học sinh có thể gặp một số khó khăn khi học chương này, bao gồm:
Khái niệm trừu tượng: Các khái niệm về nhiễm sắc thể, gen, ADN, nguyên phân, giảm phân là trừu tượng và khó hình dung. Quá nhiều chi tiết: Quá trình nguyên phân và giảm phân có nhiều giai đoạn phức tạp, với nhiều chi tiết cần ghi nhớ. Sự khác biệt giữa nguyên phân và giảm phân: Học sinh có thể nhầm lẫn giữa nguyên phân và giảm phân, đặc biệt là về mục đích và kết quả của hai quá trình này. Di truyền liên kết và di truyền giới tính: Các khái niệm này có thể khó hiểu đối với học sinh mới làm quen với di truyền học.Để học tập hiệu quả chương này, học sinh nên áp dụng các phương pháp sau:
Sử dụng hình ảnh và sơ đồ: Hình ảnh và sơ đồ là công cụ trực quan hữu ích để hiểu về cấu trúc nhiễm sắc thể và các giai đoạn của phân bào. Tự vẽ sơ đồ: Tự vẽ sơ đồ các giai đoạn của nguyên phân và giảm phân giúp học sinh ghi nhớ và hiểu sâu hơn về các quá trình này. So sánh và đối chiếu: Lập bảng so sánh nguyên phân và giảm phân, di truyền liên kết và di truyền phân li độc lập để làm rõ sự khác biệt. Đặt câu hỏi và thảo luận: Đặt câu hỏi cho giáo viên hoặc bạn bè khi gặp khó khăn, tham gia thảo luận để hiểu rõ hơn về các khái niệm. Giải bài tập: Giải các bài tập trong sách bài tập và các nguồn khác để củng cố kiến thức và rèn luyện kỹ năng vận dụng. Sử dụng các nguồn tài liệu bổ sung: Tìm kiếm thông tin trên internet, sách tham khảo hoặc các video giáo dục để hiểu sâu hơn về các khái niệm.Chương 12 "Di truyền nhiễm sắc thể" có mối liên hệ chặt chẽ với các chương khác trong chương trình Sinh học 9 và các môn khoa học khác:
Chương trước (Chương 11: Các quy luật di truyền của Mendel): Chương này cung cấp nền tảng về các quy luật di truyền cơ bản, giúp học sinh hiểu rõ hơn về cơ sở di truyền của các quy luật này ở cấp độ nhiễm sắc thể. Chương sau (Các chương về biến dị): Kiến thức về di truyền nhiễm sắc thể là cơ sở để hiểu về các loại biến dị di truyền, bao gồm đột biến nhiễm sắc thể và đột biến gen. Hóa học: Kiến thức về cấu trúc ADN và protein là cần thiết để hiểu về cấu trúc của nhiễm sắc thể. Toán học: Các bài toán về di truyền liên kết và di truyền giới tính đòi hỏi kỹ năng tính toán và phân tích xác suất.Bằng cách nắm vững kiến thức và kỹ năng trong chương này, học sinh sẽ có nền tảng vững chắc để tiếp tục học tập các môn khoa học khác và hiểu rõ hơn về thế giới sinh vật xung quanh.
Chương 12. Di truyền nhiễm sắc thể - Môn Khoa học tự nhiên Lớp 9
Các bài giải khác có thể bạn quan tâm
- Chương 1. Năng lượng cơ học
-
Chương 10. Khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất
- Bài 33. Sơ lược về hóa học vỏ Trái Đất và khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất. trang 91, 92 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 34. Khai thác đá vôi. Công nghiệp silicate trang 92, 93 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 35. Khai thác nhiên liệu hóa thạch. Nguồn carbon. Chu trình carbon và sự ấm lên toàn cầu trang 93, 94, 95 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
-
Chương 11. Di truyền học Mendel. Cơ sở phân tử của hiện tượng di truyền
- Bài 36. Khái quát về di truyền học trang 97, 98, 99 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 37. Các quy luật di truyền của Mendel trang 99, 100, 101 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 38. Nucleic acid và gene trang 102, 103 SGK Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 39. Tái bản DNA và phiên mã tạo RNA trang 103, 104, 105 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 40. Dịch mã và mối quan hệ từ gene đến tính trạng trang 105, 106, 107 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 41. Đột biến gene trang 107, 108, 109 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Chương 13. Di truyền học với con người và đời sống
-
Chương 14. Tiến hóa
- Bài 49. Khái niệm tiến hoá và các hình thức chọn lọc trang 125, 126, 127 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 50. Cơ chế tiến hoá trang 128, 129, 130 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 51. Sự phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất trang 130, 131, 132 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
-
Chương 2. Ánh sáng
- Bài 10. Kính lúp. Bài tập thấu kính trang 28, 29 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 5. Khúc xạ ánh sáng trang 14, 15, 16 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 6. Phản xạ toàn phần trang 16, 17, 18 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 7. Lăng kính trang 19, 20, 21 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 8. Thấu kính trang 21, 22, 23 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 9. Thực hành đo tiêu cự của thấu kính hội tụ trang 25, 26, 27 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Chương 3. Điện
- Chương 4. Điện từ
- Chương 5. Năng lượng với cuộc sống
-
Chương 6. Kim loại. Sự khác nhau cơ bản giữa phi kim và kim loại
- Bài 18. Tính chất chung của kim loại trang 56, 57, 58 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 19. Dãy hoạt động hóa học trang 59, 60, 61 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 20. Tách kim loại và việc sử dụng hợp kim trang 63, 64 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 21. Sự khác nhau cơ bản giữa phi kim và kim loại trang 65, 66 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
-
Chương 7. Giới thiệu hợp chất hữu cơ. Hydrocarbon và nguồn nhiên liệu
- Bài 22. Giới thiệu về hợp chất hữu cơ trang 67, 68, 69 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 23. Alkane trang 69, 70 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 24. Alkene trang 71 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 25. Nguồn nhiên liệu trang 72 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Chương 8. Ethylic alcohol và Acetic acid
-
Chương 9. Lipid. Carbohydrate. Protein. Polymer
- Bài 28. Lipid. Carbohydrate. Protein. Polymer trang 79, 80, 81 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 29. Carbohydrate. Glucose và saccharose trang 81, 82, 83 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 30. Tinh bột và cellulose trang 84, 85, 86 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 32. Polymer trang 88, 89, 90 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Mở đầu