Chủ đề 11. Di truyền - Vở thực hành Khoa học tự nhiên Lớp 9
Chủ đề 11 "Di truyền" trong sách Khoa học Tự nhiên lớp 9 (bộ Cánh Diều) là một chương quan trọng, giới thiệu những khái niệm cơ bản và nền tảng về di truyền học. Chương này không chỉ cung cấp kiến thức về cơ chế di truyền mà còn giúp học sinh hiểu được vai trò của di truyền trong sự hình thành và phát triển của sinh vật, bao gồm cả con người. Mục tiêu chính của chương là:
Cung cấp kiến thức nền tảng: Giới thiệu các khái niệm cơ bản như gene, nhiễm sắc thể, DNA, RNA, kiểu gene, kiểu hình, và các quy luật di truyền cơ bản. Giải thích cơ chế di truyền: Trình bày cách thức thông tin di truyền được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua quá trình phân bào và sinh sản. Ứng dụng di truyền học: Bước đầu giúp học sinh nhận thức được vai trò và ứng dụng của di truyền học trong chọn giống, y học và các lĩnh vực khác. Phát triển tư duy khoa học: Rèn luyện khả năng quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp và giải thích các hiện tượng di truyền trong thực tế.Chủ đề 11 thường bao gồm các bài học sau (tùy thuộc vào cách biên soạn cụ thể của từng nhà xuất bản, nhưng nội dung cốt lõi thường tương tự):
Bài 1: Vật chất di truyền và cơ chế di truyền ở cấp độ tế bào: Bài này giới thiệu về DNA, RNA, nhiễm sắc thể, và mối quan hệ giữa chúng. Học sinh sẽ tìm hiểu về cấu trúc và chức năng của DNA, quá trình nhân đôi DNA (tự sao chép), và cách thông tin di truyền được truyền từ tế bào mẹ sang tế bào con thông qua quá trình nguyên phân và giảm phân. Bài 2: Gene, mã di truyền và quá trình phiên mã, dịch mã: Bài này đi sâu vào khái niệm gene, mã di truyền, và quá trình tổng hợp protein. Học sinh sẽ tìm hiểu về vai trò của RNA trong quá trình phiên mã (tổng hợp RNA từ DNA) và dịch mã (tổng hợp protein từ RNA). Bài 3: Biến dị: Bài này giới thiệu về các loại biến dị di truyền (đột biến gene, đột biến nhiễm sắc thể) và biến dị không di truyền (thường biến). Học sinh sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, cơ chế phát sinh và vai trò của biến dị trong tiến hóa và chọn giống. Bài 4: Di truyền học người: Bài này tập trung vào các bệnh di truyền ở người và các phương pháp nghiên cứu di truyền người (phả hệ, nghiên cứu trẻ đồng sinh). Học sinh sẽ tìm hiểu về cách các bệnh di truyền được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác và các biện pháp phòng ngừa, điều trị. Bài 5: Ứng dụng của di truyền học: Bài này trình bày các ứng dụng của di truyền học trong chọn giống (tạo giống mới có năng suất cao, phẩm chất tốt), y học (chẩn đoán, điều trị bệnh di truyền), và công nghệ sinh học (kỹ thuật di truyền, công nghệ tế bào).Khi học chủ đề "Di truyền", học sinh sẽ phát triển các kỹ năng sau:
Kỹ năng quan sát và mô tả:
Quan sát và mô tả các hiện tượng di truyền trong tự nhiên và trong các thí nghiệm.
Kỹ năng phân tích và so sánh:
Phân tích và so sánh cấu trúc, chức năng của các vật chất di truyền (DNA, RNA, nhiễm sắc thể), các loại biến dị, và các cơ chế di truyền.
Kỹ năng giải thích:
Giải thích các hiện tượng di truyền, các quy luật di truyền, và vai trò của di truyền học trong đời sống.
Kỹ năng vận dụng kiến thức:
Vận dụng kiến thức di truyền học để giải thích các vấn đề thực tiễn liên quan đến di truyền và sức khỏe con người, chọn giống cây trồng, vật nuôi.
Kỹ năng làm việc nhóm:
Thảo luận, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với bạn bè trong quá trình học tập.
Một số khó khăn mà học sinh có thể gặp phải khi học chủ đề "Di truyền" bao gồm:
Khái niệm trừu tượng: Các khái niệm về gene, nhiễm sắc thể, DNA, RNA, mã di truyềnu2026 khá trừu tượng và khó hình dung. Cơ chế phức tạp: Các cơ chế di truyền (nhân đôi DNA, phiên mã, dịch mã, phân bàou2026) khá phức tạp và đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc. Thuật ngữ chuyên ngành: Di truyền học có nhiều thuật ngữ chuyên ngành mới và khó nhớ. Tính logic cao: Việc giải các bài tập di truyền đòi hỏi tư duy logic và khả năng vận dụng kiến thức.Để học tốt chủ đề "Di truyền", học sinh nên áp dụng các phương pháp sau:
Học lý thuyết kết hợp với thực hành: Học lý thuyết cần đi đôi với việc làm bài tập, giải thích các hiện tượng thực tế, và tham gia các hoạt động thí nghiệm (nếu có). Sử dụng sơ đồ tư duy: Sơ đồ tư duy giúp hệ thống hóa kiến thức và ghi nhớ các khái niệm, cơ chế một cách dễ dàng hơn. Tìm kiếm thông tin bổ sung: Tìm kiếm thông tin trên internet, sách báo, tạp chí khoa học để mở rộng kiến thức và hiểu sâu hơn về di truyền học. Thảo luận và trao đổi: Thảo luận và trao đổi kiến thức với bạn bè, thầy cô để giải đáp các thắc mắc và củng cố kiến thức. Liên hệ thực tế: Tìm kiếm các ví dụ thực tế về các bệnh di truyền, các giống cây trồng, vật nuôi được tạo ra nhờ ứng dụng di truyền học để thấy được vai trò của di truyền học trong đời sống.Chủ đề "Di truyền" có mối liên hệ chặt chẽ với các chương khác trong chương trình Khoa học Tự nhiên lớp 9, đặc biệt là:
Chương "Tế bào":
Kiến thức về cấu trúc và chức năng của tế bào là nền tảng để hiểu về cơ chế di truyền ở cấp độ tế bào.
Chương "Sinh sản":
Kiến thức về sinh sản hữu tính và vô tính giúp hiểu về cách thông tin di truyền được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Chương "Tiến hóa":
Kiến thức về biến dị và di truyền là cơ sở để hiểu về quá trình tiến hóa của sinh vật.
Ngoài ra, kiến thức về di truyền học còn liên quan đến các môn học khác như Sinh học, Hóa học, và Toán học.
Chủ đề 11. Di truyền - Môn Khoa học tự nhiên Lớp 9
Các bài giải khác có thể bạn quan tâm
- Chủ đề 1. Năng lượng cơ học
-
Chủ đề 10. Khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất
- Bài 30. Sơ lược về hóa học vỏ trái đất và khai thác tài nguyên từ vỏ trái đất trang 71, 72, 73 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 31. Ứng dụng một số tài nguyên trong vỏ Trái Đất. trang 73, 74, 75 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 32. Nguồn carbon. Chu trình carbon. Sự ấm lên toàn cầu trang 76, 77, 78 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
-
Chủ đề 12. Tiến hóa
- Bài 42. Giới thiệu về tiến hoá, chọn lọc nhân tạo và chọn lọc tự nhiên trang 106, 107 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 43. Cơ chế tiến hoá trang 107, 108, 109 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 44. Sự phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất trang 111, 112 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
-
Chủ đề 2. Ánh sáng
- Bài 3. Khúc xạ ánh sáng và phản xạ toàn phần trang 10, 11, 12 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 4. Hiện tượng tán sắc ánh sáng. Màu sắc ánh sáng trang 14, 15, 16 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 5. Sự khúc xạ ánh sáng qua thấu kính trang 17, 18, 19 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 6. Sự tạo ảnh qua thấu kính. Kính lúp trang 20, 21, 22 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
-
Chủ đề 3. Điện
- Bài 10. Năng lượng của dòng điện và công suất điện trang 31, 32, 33 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 7. Định luật Ohm. Điện trở trang 22, 23, 24 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 8. Đoạn mạch nối tiếp trang 26, 27, 28 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 9. Đoạn mạch song song trang 28, 29, 30 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Chủ đề 4. Điện từ
- Chủ đề 5. Năng lượng với cuộc sống
-
Chủ đề 6. Kim loại
- Bài 15. Tính chất chung của kim loại trang 45, 46, 47 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 16. Dãy hoạt động hóa học trang 47, 48, 49 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 17. Tách kim loại. Sử dụng hợp kim trang 50, 51, 52 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 18. Sự khác nhau cơ bản giữa phi kim và kim loại trang 54, 55, 56 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Chủ đề 7. Giới thiệu về chất hữu cơ, hydrocarbon và nguồn nhiên liệu
- Chủ đề 8. Ethylic alcohol và acetic acid
-
Chủ đề 9. Lipid - Carbohydrate - Protein - Polymer
- Bài 25. Lipid và chất béo trang 65, 66 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 26. Glucose và saccharose. trang 66, 67 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 27. Tinh bột và cellulose trang 68, 69 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 28. Protein trang 69, 70 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 29. Polymer trang 70, 71 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Mở đầu