[SGK Khoa học tự nhiên Lớp 7 Cánh diều] Chủ đề 5. Âm thanh
Hướng dẫn học bài: Chủ đề 5. Âm thanh - Môn Khoa học tự nhiên Lớp 7 Lớp 7. Đây là sách giáo khoa nằm trong bộ sách 'SGK Khoa học tự nhiên Lớp 7 Cánh diều Lớp 7' được biên soạn theo chương trình đổi mới của Bộ giáo dục. Hi vọng, với cách hướng dẫn cụ thể và giải chi tiết các bé sẽ nắm bài học tốt hơn.
Phương pháp giải:
Âm phát ra càng lớn (nhỏ) khi độ to của âm càng lớn (bé).
Lời giải chi tiết:
Âm do loa A phát ra lớn hơn, do có độ to của âm lớn hơn loa B.
Câu 2: Một bạn học sinh nghe âm phát ra từ hai chiếc loa: loa A và loa B. Biết rằng âm do loa A phát ra có tần số lớn hơn 100 Hz so với âm do loa B phát ra. Bạn học sinh đó sẽ nghe thấy âm do loa nào phát ra cao hơn?Phương pháp giải:
Âm phát ra càng cao (thấp) khi tần số dao động càng lớn (nhỏ).
Lời giải chi tiết:
Âm do loa A phát ra cao hơn, do có tần số lớn hơn.
Câu 3: Khu dân cư nơi gia đình em ở, thường tổ chức các hoạt động tập thể vào buổi tối với tiếng ồn khá lớn, việc này ảnh hưởng xấu đến việc học tập của em. Em hãy đề xuất với bố mẹ một số biện pháp đơn giản nhằm giảm ảnh hưởng của những tiếng ồn đó đối với hoạt động học tập của em.Phương pháp giải:
Liên hệ thực tế
Lời giải chi tiết:
Biện pháp
- Treo rèm cửa bằng vải nhung, dày.
- Đóng hết cửa trong nhà khi có tiếng ồn.
- Trồng một số cây xanh quanh nhà, vừa đẹp, mát, lại giúp phân tán tiếng ồn.
Câu hỏi tr 62 MĐ
Ở bên trong các rạp chiếu phim, nhà hát người ta thường thiết kế tường không bằng phẳng và sử dụng các lớp rèm vải. Em có biết sao lại như vậy không?
Lời giải chi tiết:
Vì bề mặt tường gồ ghề và rèm vải đều là các vật phản xạ âm kém, nên sẽ hạn chế được âm phản xạ, từ đó hạn chế tiếng vang, giúp người nghe nghe được âm thanh rõ nét hơn.
Câu hỏi tr 62 CH
Một người đứng gần vách núi, hét to một tiếng, sau đó người này có nghe thấy âm phản xạ không? Giải thích?
Lời giải chi tiết:
Người này có nghe thấy âm phản xạ. Vì âm phát ra sẽ gặp vách núi, và phản xạ ngược trở lại.
Câu hỏi tr 63 TN
Thực hiện thí nghiệm như hình 11.2, lần lượt thay tấm gỗ phẳng bằng tấm gỗ gồ ghề, tấm xốp phẳng. Hãy cho biết các vật trên, vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém?
Lời giải chi tiết:
- Vật phản xạ âm tốt: tấm gỗ phẳng.
- Vật phản xạ âm kém: tấm gỗ gồ ghề, tấm xốp phẳng.
Câu hỏi tr 63 LT
Có các vật sau: chăn bông, đệm mút, cửa kính phẳng, rèm treo tường, tường gạch phẳng, gạch lát nền nhà. Hãy sắp xếp từng vật đó vào một trong hai nhóm phản xạ âm tốt và phản xạ âm kém.
Phương pháp giải:
- Vật cứng, phẳng, nhẵn phản xạ âm tốt.
- Vật mềm, xốp, gồ ghề phản xạ âm kém.
Lời giải chi tiết:
Vật phản xạ âm tốt
Vật phản xạ âm kém
- Cửa kính phẳng
- Tường gạch phẳng
- Gạch lát nền nhà.
- Chăn bông
- Đệm mút
- Rèm treo tường
Câu hỏi tr 63 VD
Lời giải chi tiết:
Biện pháp:
- Treo rèm nhung vào khu vực các cửa để giảm âm phẩn xạ.
- Đặt các cây cảnh nhỏ ở khu vực gần các tấm kính lớn, lá cây sẽ giảm bớt âm phản xạ tại các khu vực này.
- Ốp tường bằng xốp, xây tường có bề mặt gồ ghề…
Câu hỏi tr 64 CH
Tiếng sấm hay tiếng sét có phải là tiếng ồn gây ô nhiễm không? Vì sao?
Phương pháp giải:
Tiếng ồn gây ô nhiễm là tiếng ồn lớn và kéo dài làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và hoạt động bình thường của con người.
Lời giải chi tiết:
Tiếng sấm, sét không phải là tiếng ồn. Vì tiếng sấm, sét tuy to, nhưng không kéo dài vì vậy ít gây ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống con người.
Câu hỏi tr 64 LT
Giả sử trường học em ở cạnh đường giao thông có đồng người và xe qua lại. Hãy đề xuất một số biện pháp phù hợp nhằm hạn chế tác hại của tiếng ồn từ bên ngoài đối với các hoạt động học tập, vui chơi của các em tại trường.
Lời giải chi tiết:
Biện pháp
- Treo biển báo “Cấm họp chợ, cấm dừng xe” tại khu vực trường học.
- Xây dựng tường bê tông ngăn cách với đường.
- Trồng nhiều cây xanh để âm truyền đến gặp lá cây sẽ phản xạ theo các hướng khác nhau.
- Treo rèm ở cửa để ngăn bớt âm thanh truyền tới.
Câu hỏi tr 58
Các vật xung quanh ta có thể phát ra âm to nhỏ khác nhau. Khi nào vật phát ra âm to, khi nào vật phát ra âm nhỏ?Lời giải chi tiết:
Khi sóng âm truyền đến tai ta với biên độ lớn, ta nghe được âm to hơn. Ngược lại, khi sóng âm truyền đến tai ta với biên độ nhỏ, ta nghe được âm nhỏ hơn.
Câu hỏi tr 59 CH 1
Khi gảy mạnh dây đàn, tiếng đàn sẽ to hay nhỏ?
Lời giải chi tiết:
Khi gảy mạnh dây đàn, biên độ dao động của dây lớn, tiếng đàn phát ra sẽ to.
Câu hỏi tr 59 THT
Sử dụng phần mềm Sound Analyzed Free trên điện thoại, búa cao su, âm thoa. Tìm hiểu sự liên hệ giữa độ to của âm và biên độ âm.
Lời giải chi tiết:
- Biên độ dao động càng lớn, âm phát ra càng to.
- Biên độ dao động càng nhỏ, âm phát ra càng bé.
Câu hỏi tr 59 VD
Đặt một ít mảnh vụn giấy hoặc xốp nhẹ lên mặt trống rồi dùng dùi trống đánh vào mặt trống. Các mảnh vụn nảy lên cao hay thấp khi em đánh trống mạnh, nhẹ? Tiếng trống nghe to hay nhỏ khi các mảnh vụn nảy lên cao, thấp?
Lời giải chi tiết:
- Khi đánh mạnh vào mặt trống, vụn giấy (xốp) nảy lên cao, tiếng trống nghe to.
- Khi đánh nhẹ vào mặt trống, vụn giấy (xốp) nảy lên thấp, tiếng trống nghe nhỏ.
Câu hỏi tr 59 CH 2
Trái tim của một người đập 72 lần trong một phút. Trái tim của người này đập với tần số bao nhiêu?
Phương pháp giải:
Tần số là số dao động thực hiện được trong 1s
Lời giải chi tiết:
Đổi 1 phút = 60 s
Tần số của trái tim của người này là:
f = 72 ; 60 = 1,2 (Hz)
Câu hỏi tr 60 LT 1
Dùng các dụng cụ ở hình 10.3, thay âm thoa bằng âm thoa ở trường em để kiểm tra tần số của âm thoa.
- Nối đồng hồ đo điện đa năng với bộ khuếch đại âm thanh.
- Gõ vào âm thoa
So sánh giá trị hiện thị ở đồng hồ đo điện đa năng với giá trị tần số ghi trên âm thoa.
Phương pháp giải:
Học sinh làm thí nghiệm
Lời giải chi tiết:
Giá trị hiện thị ở đồng hồ đo điện đa năng bằng với giá trị tần số ghi trên âm thoa.
Câu hỏi tr 60 LT 2
Ở mỗi âm thoa đều có ghi tần số âm thanh mà nó có thể phát ra. Gõ vào các âm thoa khác nhau, lắng nghe âm phát ra và đọc số ghi tần số trên âm thoa để rút ra nhận xét về liên hệ giữa độ cao và tần số của âm do âm thoa phát ra.
Lời giải chi tiết:
- Âm thoa nào có tần số càng lớn, âm phát ra càng cao.
- Âm thoa nào có tần số càng nhỏ, âm phát ra càng thấp.
Câu hỏi tr 60 TN
Cố định một đầu hai thước thép đàn hồi có chiều dài khác nhau trên mặt một hộp gỗ. Lần lượt bật nhẹ đầu tự do để thước dao động (H10.4). Quan sát dao động và lắng nghe âm thanh phát ra.
- Phần tự do của thước nào dao động nhanh hơn?
- So sánh xem thước nào phát ra âm trầm hơn, thước nào phát ra âm bổng hơn?
Lời giải chi tiết:
- Thước có đầu tự do dài hơn, dao động nhanh hơn.
- Thước có đầu tự do dài hơn phát ra âm bổng hơn. Thước có đầu tự do ngắn hơn, phát ra âm trầm hơn.
Câu hỏi tr 61 VD
Dùng kéo cắt phẳng một đầu ống hút có một đầu vát, cẩn thận khoét các lỗ nhỏ trên đầu ống hút (hình 10.5), (có thể dùng một chiếc đinh được nung nóng để dùi lỗ trên ống hút). Thổi vào đầu vát của ống hút, trong khi dùng ngón tay bịt rồi mở các lỗ và để ý xem độ cao của âm thanh thay đổi như thế nào. Đầu tiên bịt tất cả các lỗ, sau đó mở từng lỗ một, bắt đầu từ đầu xa miệng và di chuyển lại gần miệng.
Câu 1: Việc bịt và để hở các lỗ trên ống hút có ảnh hưởng đến độ cao của âm thanh tạo ra không?
Câu 2: Khi mở dần từng lỗ, bắt đầu từ đầu bằng của ống, độ cao của âm tăng lên hay giảm dần?
Lời giải chi tiết:
Câu 1:
Việc bịt và để hở các lỗ trên ống hút có ảnh hưởng đến độ cao của âm thanh tạo ra.
Câu 2:
Khi mở dần từng lỗ, bắt đầu từ đầu bằng của ống, độ cao của âm tăng lên.
Câu hỏi tr 61 THT
Một con lắc như hình 10.2 thực hiện một dao động trong 2s. Tại sao ta không nghe được âm thanh mà con lắc này phát ra khi dao động?
Lời giải chi tiết:
Ta không nghe được âm thanh mà con lắc này phát ra khi dao động vì tần số dao động của con lắc thuộc dải hạ âm.
Lí thuyết
>> Xem chi tiết: Lí thuyết Biên độ, tần số, độ to và độ cao của âm - Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều
Câu hỏi tr 54
Tiếng chim hót, tiếng cười, tiếng đàn, tiếng hát…là những âm thanh. Âm thanh cung cấp thông tin về các sự kiện diễn ra xung quanh ta. Âm thanh (còn được gọi là âm hay sóng âm) truyền đi như thế nào?Lời giải chi tiết:
Sự dao động của nguồn âm đã làm lan truyền sự nén, giãn không khí, tức làm lan truyền âm từ nguồn âm ra xung quanh nó.
Câu hỏi tr 55
Một viên bi được treo ở đầu sợi dây nhẹ, dao động như hình 9.3. Vị trí cân bằng của viên bi là vị trí nào?
Phương pháp giải:
Vị trí cân bằng của vật là vị trí khi vật đứng yên.
Lời giải chi tiết:
A – là vị trí cân bằng của viên bi
Câu hỏi tr 56 CH 1
Trong thí nghiệm hình 9.7, khi áp cốc vào tai mình, bạn B nghe được tiếng nói của bạn A, âm đã truyền đến tai bạn B như thế nào?
Lời giải chi tiết:
Âm truyền từ bạn A đến tai bạn B bằng 2 cách:
+ Qua sợi dây nối giữa hai ống bơ.
+ Qua khoảng không khí giữa hai bạn.
Câu hỏi tr 56 CH 2
Trong thí nghiệm ở hình 9.8, âm do đồng hồ phát ra đã truyền đến tai ta qua những chất nào?
Lời giải chi tiết:
Âm từ đồng hồ phát ra truyền đến tai khi lần lượt đi các chất: lỏng (nước) -> rắn (thành bình bằng thủy tinh) -> không khí.
Câu hỏi tr 57 THT
Một chuông điện được đặt trong một bình thủy tinh kín H 9.9. Cho chuông điện kêu rồi dùng máy bơm hút dần không khí ra khỏi bình. Khi không khí trong bình càng ít, tiếng chuông nghe được càng nhỏ. Đến khi trong bình gần như hết không khí (gọi là chân không), gần như không nghe được tiến chuông nữa. Sau đó nếu cho không khí vào bình, ta lại nghe được tiếng chuông. Kết qủa thí nghiệm này chứng tỏ điều gì?
Lời giải chi tiết:
Thí nghiệm chứng tỏ, âm truyền được trong không khí, nhưng không truyền được trong môi trường chân không.
Câu hỏi tr 57 VD 1
Hãy lấy một ví dụ chứng tỏ âm có thể truyền được cả trong chất khí, chất lỏng và chất rắn.Lời giải chi tiết:
Khi ta đang ở trong tàu đi thám hiểm trên biển, vẫn có thể nghe thấy tiếng của bầy cá heo dưới nước. Âm thanh từ bầy các heo truyền đến tai lần lượt qua các môi trường: lỏng (nước) -> rắn (vỏ bao bên ngoài con tàu) -> không khí.
Câu hỏi tr 57 VD 2
Khi các nhà du hành vũ trụ làm việc ở không gian bên ngoài tàu vũ trụ (chân không), họ có nói chuyện với nhau bình thường như khi trên mặt đất được không? Tại sao?Lời giải chi tiết:
Khi các nhà du hành vũ trụ làm việc ở không gian bên ngoài tàu vũ trụ (chân không), họ không thể nói chuyện với nhau bình thường như khi trên mặt đất vì môi trường bên ngoài khoảng không gian là chân không.
Có thể em chưa biết: Một thiết bị ghi âm nhỏ sẽ được lắp ở phía trong mũ du hành, ghi lại giọng nói của phi hành gia, rồi chuyển nó thành dạng sóng radio truyền sang mũ của người khác, hoặc truyền về trạm thu Trái Đất.
Các máy thu bắt sóng và dịch sang dạng âm thanh - hệt như cách chúng ta nghe đài radio vậy. Tuy nhiên, đôi khi việc truyền sóng gặp trục trặc khiến cho cách giao tiếp này bị vô hiệu. Và để khắc phục tạm thời, các phi hành gia sẽ sử dụng đến một giải pháp thay thế rất... đáng yêu, đó là chạm mũ vào nhau và sau đó nói chuyện bình thường.
Giải bài tập những môn khác
Môn Toán học Lớp 7
Môn Ngữ văn Lớp 7
Môn Khoa học tự nhiên Lớp 7
Môn Tiếng Anh Lớp 7
Môn Lịch sử và Địa lí Lớp 7
Lời giải và bài tập Lớp 7 đang được quan tâm
