Soạn văn Lớp 11 Cánh Diều - chi tiết

Cùng chuyên mục

Mục lục quan tâm

Bài 6: Thơ - Văn mẫu Lớp 11 Chân trời sáng tạo

1. Giới thiệu chương:

Chương "Thơ" trong sách giáo khoa Ngữ văn 11 (Cánh Diều) tập trung vào việc làm quen với một số thể loại thơ hiện đại, giúp học sinh hiểu sâu hơn về đặc trưng nghệ thuật của thơ ca và khả năng biểu đạt cảm xúc, tư tưởng của con người. Chương trình không chỉ giới thiệu các tác phẩm thơ tiêu biểu mà còn hướng dẫn học sinh phân tích, cảm nhận tác phẩm một cách toàn diện, từ hình thức đến nội dung, từ ngôn từ đến giọng điệu. Mục tiêu chính của chương là trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản về thơ hiện đại, rèn luyện kỹ năng đọc hiểu, phân tích và cảm thụ văn học, đồng thời phát triển khả năng sáng tạo và tư duy phê bình văn học. Chương trình nhấn mạnh việc kết nối tác phẩm với đời sống, giúp học sinh thấy được giá trị nhân văn và ý nghĩa thẩm mỹ của thơ ca.

2. Các bài học chính:

Chương "Thơ" thường bao gồm các bài học phân tích các tác phẩm thơ tiêu biểu của các nhà thơ hiện đại Việt Nam. Mỗi bài học sẽ tập trung vào một hoặc một số tác phẩm cụ thể, giúp học sinh làm quen với phong cách, bút pháp và tư tưởng của từng nhà thơ. Nội dung cụ thể của các bài học có thể thay đổi tùy theo sách giáo khoa, nhưng thường bao gồm các khía cạnh sau:

Giới thiệu tác giả và tác phẩm: Cung cấp thông tin cơ bản về tác giả, hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ và giá trị của tác phẩm. Phân tích tác phẩm: Hướng dẫn học sinh phân tích các yếu tố nghệ thuật của tác phẩm như: hình ảnh, ngôn ngữ, âm thanh, vần điệu, thể thơ, giọng điệu, chủ đề, ý nghĩa. Cảm nhận tác phẩm: Khuyến khích học sinh bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ cá nhân về tác phẩm, liên hệ với thực tế cuộc sống. Bài tập củng cố: Đưa ra các câu hỏi, bài tập để kiểm tra và củng cố kiến thức của học sinh.

Ví dụ, chương có thể bao gồm các bài học phân tích các bài thơ như: "Đây thôn Vĩ Dạ" của Hàn Mặc Tử, "Tràng Giang" của Huy Cận, "Tây Tiến" của Quang Dũng, và nhiều tác phẩm khác. Mỗi bài thơ sẽ được phân tích dựa trên những đặc điểm riêng biệt của nó, nhưng đều hướng tới việc giúp học sinh hiểu được giá trị nghệ thuật và ý nghĩa nhân văn của thơ ca.

3. Kỹ năng phát triển:

Thông qua chương "Thơ", học sinh sẽ được rèn luyện và phát triển nhiều kỹ năng quan trọng, bao gồm:

Kỹ năng đọc hiểu: Nắm bắt được nội dung, ý nghĩa của bài thơ, hiểu được cách sử dụng ngôn từ, hình ảnh, âm thanh trong thơ. Kỹ năng phân tích: Phân tích được các yếu tố nghệ thuật của bài thơ, nhận biết được các biện pháp tu từ, hiểu được cách thức tác giả thể hiện tư tưởng, cảm xúc. Kỹ năng cảm thụ: Cảm nhận được vẻ đẹp, giá trị nghệ thuật của bài thơ, liên hệ được với thực tế cuộc sống, bày tỏ được cảm xúc, suy nghĩ cá nhân. Kỹ năng viết: Viết được bài văn phân tích, cảm nhận bài thơ, biết cách diễn đạt ý kiến, lập luận một cách mạch lạc, sử dụng ngôn từ chính xác, giàu hình ảnh. Kỹ năng tư duy phản biện: Phân tích, đánh giá các quan điểm khác nhau về một tác phẩm thơ. 4. Khó khăn thường gặp:
Một số khó khăn mà học sinh thường gặp phải khi học chương "Thơ" bao gồm:

Khó hiểu ngôn ngữ và hình ảnh: Ngôn ngữ thơ ca thường mang tính ẩn dụ, tượng trưng, khó hiểu đối với một số học sinh.
Khó phân tích các yếu tố nghệ thuật: Việc phân tích các yếu tố nghệ thuật như biện pháp tu từ, vần điệu, nhịp điệu đòi hỏi sự tinh tế và kiến thức chuyên môn.
Khó diễn đạt cảm nhận cá nhân: Viết bài văn cảm nhận bài thơ đòi hỏi học sinh phải có khả năng diễn đạt suy nghĩ, cảm xúc của mình một cách mạch lạc và thuyết phục.
Thiếu sự liên hệ với thực tế: Một số học sinh khó liên hệ bài thơ với thực tế cuộc sống, khiến cho việc cảm thụ tác phẩm trở nên khó khăn.

5. Phương pháp tiếp cận:
Để học tập hiệu quả chương "Thơ", học sinh nên áp dụng các phương pháp sau:

Đọc nhiều lần: Đọc bài thơ nhiều lần để hiểu nội dung, cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn từ, âm thanh, hình ảnh.
Tra cứu từ điển: Tra cứu từ điển để hiểu nghĩa của các từ khó, các từ ngữ mang tính ẩn dụ, tượng trưng.
Phân tích từng câu, từng khổ thơ: Phân tích từng câu, từng khổ thơ để hiểu được ý nghĩa, cảm xúc của tác giả.
Ghi chép các ý chính: Ghi chép các ý chính, các chi tiết quan trọng để dễ dàng nhớ và ôn tập.
Thảo luận nhóm: Thảo luận nhóm để chia sẻ ý kiến, cảm nhận, giúp nhau hiểu bài tốt hơn.
Liên hệ với thực tế: Liên hệ bài thơ với thực tế cuộc sống để hiểu sâu sắc hơn ý nghĩa của tác phẩm.

6. Liên kết kiến thức:
Chương "Thơ" có liên kết chặt chẽ với các chương khác trong sách giáo khoa Ngữ văn 11 và cả các chương trình học ở các lớp trước. Ví dụ:

Kiến thức về các thể thơ: Kiến thức về các thể thơ đã học ở các lớp dưới sẽ giúp học sinh dễ dàng hiểu và phân tích các bài thơ trong chương này.
Kiến thức về các biện pháp tu từ: Kiến thức về các biện pháp tu từ sẽ giúp học sinh phân tích được các hình ảnh, ngôn từ trong thơ.
Kiến thức về lịch sử văn học: Kiến thức về lịch sử văn học sẽ giúp học sinh hiểu được bối cảnh sáng tác, giá trị của các tác phẩm.
* Các chương về văn xuôi: Việc phân tích tác phẩm văn xuôi ở các chương khác sẽ giúp học sinh rèn luyện kỹ năng phân tích, từ đó áp dụng vào việc phân tích thơ ca.

Hiểu được những mối liên hệ này sẽ giúp học sinh có cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về thơ ca nói riêng và văn học nói chung.