Soạn văn Lớp 11 Kết nối tri thức - siêu ngắn

Cùng chuyên mục

Mục lục quan tâm

Bài 4: Tự sự trong truyện thơ dân gian và trong thơ trữ tình - Văn mẫu Lớp 11 Chân trời sáng tạo

Chương này tập trung phân tích và so sánh cách thức tự sự trong hai thể loại văn học dân gian và hiện đại: truyện thơ dân gian và thơ trữ tình. Mục tiêu chính là giúp học sinh hiểu rõ đặc điểm riêng biệt của phương thức tự sự trong mỗi thể loại, từ đó nâng cao khả năng đọc hiểu, phân tích và đánh giá tác phẩm văn học. Chương trình không chỉ dừng lại ở việc nhận biết mà còn hướng đến việc so sánh, đối chiếu để thấy được sự phát triển, biến đổi của nghệ thuật tự sự qua các thời kỳ và thể loại. Học sinh sẽ được trang bị kiến thức cơ bản về cấu trúc, ngôn ngữ, giọng điệu tự sự, cũng như tác dụng của phương thức này trong việc thể hiện nội dung, tư tưởng, tình cảm của tác phẩm.

Chương này thường bao gồm các bài học cụ thể phân tích các ví dụ tiêu biểu của truyện thơ dân gian (như u201cTruyện Kiềuu201d, u201cChuyện người con gái Nam Xươngu201du2026) và thơ trữ tình (như các bài thơ của Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Xuân Diệuu2026). Mỗi bài học sẽ tập trung vào một khía cạnh cụ thể của tự sự như:

Cách kể chuyện: Phân tích người kể chuyện, góc nhìn kể chuyện, trình tự kể chuyện, sự xen kẽ giữa kể và tả, biểu cảmu2026 trong cả truyện thơ dân gian và thơ trữ tình. Ngôn ngữ tự sự: So sánh ngôn ngữ, giọng điệu, thể loại câu văn được sử dụng trong hai thể loại. Làm rõ sự khác biệt về ngôn ngữ, giọng điệu phù hợp với đặc trưng của từng thể loại. Cấu trúc tự sự: Phân tích cách xây dựng cốt truyện, mâu thuẫn, cao trào, kết thúc trong cả truyện thơ dân gian và thơ trữ tình. Nhấn mạnh sự khác biệt về cấu trúc giữa hai thể loại. Tác dụng nghệ thuật: Phân tích tác dụng của việc sử dụng phương thức tự sự trong việc thể hiện nội dung, tư tưởng, tình cảm của tác phẩm. Làm rõ sự khác biệt trong việc thể hiện nội dung giữa hai thể loại.

Qua chương này, học sinh sẽ được rèn luyện và phát triển các kỹ năng sau:

Đọc hiểu văn học: Nắm bắt được nội dung, tư tưởng, nghệ thuật của các tác phẩm văn học thuộc thể loại truyện thơ dân gian và thơ trữ tình. Phân tích tác phẩm: Phân tích được các yếu tố nghệ thuật của tác phẩm, đặc biệt là phương thức tự sự, ngôn ngữ, giọng điệu. So sánh, đối chiếu: So sánh và đối chiếu được các đặc điểm của phương thức tự sự trong truyện thơ dân gian và thơ trữ tình. Viết văn: Áp dụng kiến thức đã học để viết các bài văn phân tích, so sánh tác phẩm văn học. Suy luận, tổng hợp: Tổng hợp kiến thức, rút ra được kết luận về sự phát triển của nghệ thuật tự sự trong văn học Việt Nam.
Một số khó khăn mà học sinh có thể gặp phải khi học chương này bao gồm:

Khó phân biệt các yếu tố tự sự: Khó khăn trong việc nhận diện và phân tích các yếu tố cấu thành phương thức tự sự như: người kể chuyện, góc nhìn, trình tự thời gian, không gianu2026
Khó so sánh, đối chiếu: Khó khăn trong việc so sánh và đối chiếu các đặc điểm của phương thức tự sự giữa hai thể loại khác nhau.
Khó khăn trong việc diễn đạt: Khó khăn trong việc diễn đạt chính xác và mạch lạc các ý kiến, phân tích của mình bằng văn viết.
Hiểu sai lệch về thể loại: Nhầm lẫn giữa các đặc trưng của truyện thơ dân gian và thơ trữ tình, dẫn đến phân tích không chính xác.

Để học tập hiệu quả chương này, học sinh nên:

Đọc kỹ bài học: Đọc kỹ bài học trong sách giáo khoa, ghi chép các kiến thức trọng tâm.
Phân tích các ví dụ: Phân tích kỹ các ví dụ minh họa trong sách giáo khoa và các tác phẩm được đề cập.
So sánh, đối chiếu: So sánh và đối chiếu các đặc điểm của phương thức tự sự trong truyện thơ dân gian và thơ trữ tình.
Thảo luận nhóm: Thảo luận nhóm để trao đổi, chia sẻ kiến thức và giải đáp các thắc mắc.
Luyện tập viết: Luyện tập viết các bài văn phân tích, so sánh tác phẩm văn học để củng cố kiến thức.
Tìm hiểu thêm: Tìm hiểu thêm các tài liệu tham khảo để mở rộng kiến thức.

Chương này có mối liên hệ mật thiết với các chương khác trong chương trình Ngữ văn lớp 11, đặc biệt là các chương về:

Thơ ca dân gian: Kiến thức về thể loại, đặc điểm của thơ ca dân gian sẽ giúp học sinh hiểu sâu hơn về truyện thơ dân gian.
Thơ hiện đại: Kiến thức về thơ hiện đại sẽ giúp học sinh so sánh và đối chiếu với thơ trữ tình trong chương này.
Phương thức biểu đạt: Kiến thức về các phương thức biểu đạt khác (miêu tả, biểu cảm, nghị luận) sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn vai trò của tự sự trong tác phẩm văn học.

Bài 4: Tự sự trong truyện thơ dân gian và trong thơ trữ tình là một chương quan trọng giúp học sinh nắm vững phương thức tự sự và khả năng phân tích, so sánh tác phẩm văn học. Hiểu rõ nội dung và phương pháp học tập hiệu quả sẽ giúp học sinh đạt được kết quả cao trong quá trình học tập.