SBT Văn Lớp 10 Chân trời sáng tạo

Cùng chuyên mục

Mục lục quan tâm

Bài 5. Nghệ thuật truyền thống (chèo, tuồng - Văn mẫu lớp 10 Kết nối tri thức

Tổng quan Chương: Nghệ thuật truyền thống (Chèo, Tuồng) - Ngữ Văn 10 (Chân trời sáng tạo) 1. Giới thiệu chương:

Chương này tập trung khám phá hai loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống đặc sắc của Việt Nam: Chèo và Tuồng. Mục tiêu chính của chương là giúp học sinh hiểu sâu sắc về nguồn gốc, đặc điểm, giá trị nghệ thuật và văn hóa của Chèo và Tuồng. Qua đó, bồi dưỡng tình yêu, niềm tự hào đối với di sản văn hóa dân tộc và ý thức bảo tồn, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp. Chương cũng hướng đến việc phát triển khả năng cảm thụ văn học, phân tích, đánh giá các yếu tố nghệ thuật trong các tác phẩm sân khấu.

2. Các bài học chính:

Chương này thường bao gồm các bài học sau:

Bài 1: Giới thiệu chung về Chèo: Bài học này cung cấp cái nhìn tổng quan về Chèo, bao gồm: Nguồn gốc và lịch sử hình thành, phát triển của Chèo. Đặc điểm nghệ thuật của Chèo: hình thức biểu diễn, âm nhạc, trang phục, hóa trang, ngôn ngữ. Các loại hình Chèo phổ biến (Chèo sân đình, Chèo cải lương, Chèo hiện đại). Giá trị văn hóa, xã hội của Chèo trong đời sống người Việt. Bài 2: Tìm hiểu một trích đoạn Chèo cụ thể: Bài học này đi sâu phân tích một trích đoạn Chèo tiêu biểu, ví dụ như "Thị Mầu lên chùa". Phân tích nội dung, ý nghĩa của trích đoạn. Phân tích nhân vật, lời thoại, hành động của nhân vật. Phân tích các yếu tố nghệ thuật đặc trưng của Chèo trong trích đoạn (âm nhạc, vũ đạo, hóa trang...). Đánh giá giá trị nghệ thuật và thông điệp mà trích đoạn mang lại. Bài 3: Giới thiệu chung về Tuồng (Hát Bội): Bài học này cung cấp cái nhìn tổng quan về Tuồng. Nguồn gốc và lịch sử hình thành, phát triển của Tuồng. Đặc điểm nghệ thuật của Tuồng: hình thức biểu diễn, âm nhạc, trang phục, hóa trang, ngôn ngữ (ước lệ, tượng trưng). Các loại hình Tuồng phổ biến (Tuồng đồ, Tuồng hài, Tuồng thầy). Giá trị văn hóa, xã hội của Tuồng trong đời sống người Việt. Bài 4: Tìm hiểu một trích đoạn Tuồng cụ thể: Bài học này đi sâu phân tích một trích đoạn Tuồng tiêu biểu, ví dụ như "Ông già cõng vợ trẻ đi xem hội". Phân tích nội dung, ý nghĩa của trích đoạn. Phân tích nhân vật, lời thoại, hành động của nhân vật. Phân tích các yếu tố nghệ thuật đặc trưng của Tuồng trong trích đoạn (âm nhạc, vũ đạo, hóa trang...). Đánh giá giá trị nghệ thuật và thông điệp mà trích đoạn mang lại. Bài 5: So sánh Chèo và Tuồng: Bài học này giúp học sinh phân biệt được sự giống và khác nhau giữa Chèo và Tuồng. So sánh về nguồn gốc, lịch sử hình thành. So sánh về đặc điểm nghệ thuật (hình thức biểu diễn, âm nhạc, trang phục, hóa trang, ngôn ngữ). So sánh về nội dung, đề tài phản ánh. So sánh về đối tượng khán giả. 3. Kỹ năng phát triển:
Chương này giúp học sinh phát triển các kỹ năng sau:

Đọc hiểu văn bản: Nắm bắt thông tin, hiểu ý nghĩa của các văn bản giới thiệu, trích đoạn Chèo, Tuồng.
Phân tích, đánh giá văn học: Phân tích nhân vật, cốt truyện, ngôn ngữ, các yếu tố nghệ thuật trong tác phẩm.
So sánh, đối chiếu: So sánh đặc điểm của Chèo và Tuồng.
Cảm thụ văn học: Cảm nhận được vẻ đẹp, giá trị của nghệ thuật Chèo, Tuồng.
Thuyết trình, trình bày: Trình bày hiểu biết về Chèo, Tuồng một cách rõ ràng, mạch lạc.
Làm việc nhóm: Tham gia thảo luận, chia sẻ ý kiến, thực hiện các dự án nhóm.
Sáng tạo: Viết bài cảm nhận, đóng vai, dựng tiểu phẩm Chèo, Tuồng.

4. Khó khăn thường gặp:

Học sinh có thể gặp một số khó khăn sau:

Khó tiếp cận: Do Chèo và Tuồng là những loại hình nghệ thuật truyền thống, có thể xa lạ với cuộc sống hiện đại của học sinh. Ngôn ngữ khó hiểu: Ngôn ngữ trong Chèo, Tuồng (đặc biệt là Tuồng) thường mang tính ước lệ, tượng trưng, sử dụng nhiều từ Hán Việt, gây khó khăn cho việc hiểu. Khó hình dung: Do ít có cơ hội được xem trực tiếp các buổi biểu diễn Chèo, Tuồng, học sinh có thể khó hình dung được đặc điểm nghệ thuật của hai loại hình này. Khó phân biệt: Học sinh có thể nhầm lẫn giữa Chèo và Tuồng do cả hai đều là nghệ thuật sân khấu truyền thống. 5. Phương pháp tiếp cận:

Để học tập hiệu quả chương này, học sinh nên:

Chủ động tìm hiểu: Đọc kỹ các tài liệu giới thiệu về Chèo, Tuồng, xem các video clip biểu diễn. Đặt câu hỏi: Thắc mắc những điều chưa hiểu và hỏi thầy cô, bạn bè. Thảo luận: Tham gia thảo luận nhóm để chia sẻ ý kiến, học hỏi lẫn nhau. Liên hệ thực tế: Tìm hiểu về các hoạt động biểu diễn Chèo, Tuồng ở địa phương (nếu có). Sáng tạo: Tự mình viết bài cảm nhận, vẽ tranh, đóng vai... để hiểu sâu hơn về Chèo, Tuồng. Sử dụng các phương tiện trực quan: Xem video, hình ảnh, sơ đồ tư duy để dễ hình dung và ghi nhớ kiến thức. 6. Liên kết kiến thức:

Chương này có liên kết với các chương khác trong chương trình Ngữ Văn 10, đặc biệt là:

Các chương về văn học dân gian: Chèo và Tuồng là một phần của văn học dân gian Việt Nam, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Các chương về sân khấu: Chương này giúp học sinh hiểu rõ hơn về nghệ thuật sân khấu nói chung. Các chương về văn hóa Việt Nam: Chèo và Tuồng là những di sản văn hóa quý báu của Việt Nam, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của người Việt. Các chương về nghị luận văn học: Học sinh có thể sử dụng kiến thức về Chèo, Tuồng để viết các bài nghị luận về giá trị văn hóa, nghệ thuật của các loại hình nghệ thuật truyền thống.

Bằng cách tiếp cận chương này một cách chủ động, sáng tạo và liên hệ với kiến thức đã học, học sinh sẽ có được những hiểu biết sâu sắc về Chèo và Tuồng, đồng thời bồi dưỡng tình yêu đối với văn hóa, nghệ thuật truyền thống của dân tộc.