TOP 6 Các dạng bài tập về toán chuyển động lớp 5 có đáp án

TOP 6 Các dạng bài tập về toán chuyển động lớp 5 có đáp án

Toán chuyển động là một trong những phần kiến thức quan trọng trong chương trình Toán lớp 5. Dưới đây là tổng hợp 6 dạng bài tập về chuyển động thường gặp, kèm theo ví dụ minh họa và đáp án chi tiết, giúp học sinh dễ dàng nắm vững kiến thức và rèn luyện kỹ năng giải toán.

1. Dạng bài tập chuyển động cùng chiều

Trong dạng bài này, hai đối tượng chuyển động cùng một hướng. Bài toán thường yêu cầu tìm khoảng cách, thời gian hoặc vận tốc khi biết các yếu tố còn lại.

Công thức:

• Quãng đường = (Vận tốc lớn – Vận tốc nhỏ) x Thời gian đuổi kịp
• Thời gian đuổi kịp = Quãng đường / (Vận tốc lớn – Vận tốc nhỏ)

Ví dụ:

Bài toán: Một ô tô đi với vận tốc 60 km/h đuổi theo một xe máy đi với vận tốc 40 km/h. Biết rằng lúc đầu xe máy cách ô tô 20 km. Hỏi sau bao lâu ô tô đuổi kịp xe máy?

Giải:

Hiệu vận tốc của ô tô và xe máy là:

60 – 40 = 20 (km/h)

Thời gian ô tô đuổi kịp xe máy là:

20 / 20 = 1 (giờ)

Đáp số: 1 giờ

2. Dạng bài tập chuyển động ngược chiều

Hai đối tượng chuyển động hướng về nhau. Bài toán thường liên quan đến việc tìm quãng đường, thời gian hoặc vận tốc khi biết các yếu tố còn lại.

Công thức:

• Quãng đường = (Vận tốc 1 + Vận tốc 2) x Thời gian gặp nhau
• Thời gian gặp nhau = Quãng đường / (Vận tốc 1 + Vận tốc 2)

Ví dụ:

Bài toán: Hai người đi xe đạp khởi hành cùng một lúc từ hai địa điểm A và B cách nhau 100 km và đi ngược chiều nhau. Vận tốc của người thứ nhất là 15 km/h, vận tốc của người thứ hai là 10 km/h. Hỏi sau bao lâu họ gặp nhau?

Giải:

Tổng vận tốc của hai người là:

15 + 10 = 25 (km/h)

Thời gian hai người gặp nhau là:

100 / 25 = 4 (giờ)

Đáp số: 4 giờ

3. Dạng bài tập chuyển động trên dòng nước (xuôi dòng, ngược dòng)

Dạng bài này liên quan đến việc tính vận tốc của vật chuyển động khi có sự tác động của dòng nước.

Công thức:

• Vận tốc xuôi dòng = Vận tốc riêng + Vận tốc dòng nước
• Vận tốc ngược dòng = Vận tốc riêng – Vận tốc dòng nước
• Vận tốc dòng nước = (Vận tốc xuôi dòng – Vận tốc ngược dòng) / 2
• Vận tốc riêng = (Vận tốc xuôi dòng + Vận tốc ngược dòng) / 2

Ví dụ:

Bài toán: Một thuyền đi xuôi dòng từ A đến B mất 3 giờ, đi ngược dòng từ B về A mất 5 giờ. Biết vận tốc dòng nước là 2 km/h. Tính quãng đường AB.

Giải:

Vận tốc xuôi dòng hơn vận tốc ngược dòng là:

2 x 2 = 4 (km/h)

Quãng đường AB là:

4 x 3 / (5 – 3) x 5 = 30 (km)

Đáp số: 30 km

4. Dạng bài tập chuyển động có một vật chuyển động trước

Một vật xuất phát trước, sau đó một vật khác đuổi theo. Bài toán yêu cầu tìm thời gian, quãng đường hoặc vận tốc.

Ví dụ:

Bài toán: Lúc 7 giờ, một người đi xe đạp khởi hành từ A với vận tốc 12 km/h. Đến 9 giờ, một người khác đi xe máy đuổi theo với vận tốc 36 km/h. Hỏi đến mấy giờ thì người đi xe máy đuổi kịp người đi xe đạp?

Giải:

Quãng đường người đi xe đạp đi được từ 7 giờ đến 9 giờ là:

12 x (9 - 7) = 24 (km)

Hiệu vận tốc của hai người là:

36 – 12 = 24 (km/h)

Thời gian người đi xe máy đuổi kịp người đi xe đạp là:

24 / 24 = 1 (giờ)

Người đi xe máy đuổi kịp người đi xe đạp lúc:

9 + 1 = 10 (giờ)

Đáp số: 10 giờ

5. Dạng bài tập chuyển động trên quãng đường có thay đổi vận tốc

Bài toán liên quan đến việc một vật chuyển động trên nhiều đoạn đường khác nhau với các vận tốc khác nhau. Cần tính tổng thời gian hoặc quãng đường.

Ví dụ:

Bài toán: Một người đi xe đạp trên quãng đường AB. Đoạn đường đầu dài 30 km, người đó đi với vận tốc 15 km/h. Đoạn đường sau dài 45 km, người đó đi với vận tốc 10 km/h. Tính thời gian người đó đi hết quãng đường AB.

Giải:

Thời gian đi đoạn đường đầu là:

30 / 15 = 2 (giờ)

Thời gian đi đoạn đường sau là:

45 / 10 = 4.5 (giờ)

Thời gian đi hết quãng đường AB là:

2 + 4.5 = 6.5 (giờ)

Đáp số: 6.5 giờ

6. Dạng bài tập chuyển động và tỉ lệ

Bài toán kết hợp kiến thức về chuyển động với các bài toán về tỉ lệ (ví dụ: tỉ lệ vận tốc, tỉ lệ thời gian, tỉ lệ quãng đường).

Ví dụ:

Bài toán: Một người đi bộ và một người đi xe đạp cùng đi từ A đến B. Vận tốc của người đi bộ bằng 1/3 vận tốc của người đi xe đạp. Thời gian người đi xe đạp đi từ A đến B là 2 giờ. Hỏi thời gian người đi bộ đi từ A đến B là bao nhiêu?

Giải:

Vì vận tốc tỉ lệ nghịch với thời gian nên thời gian đi của người đi bộ gấp 3 lần thời gian đi của người đi xe đạp.

Thời gian người đi bộ đi từ A đến B là:

2 x 3 = 6 (giờ)

Đáp số: 6 giờ

Hy vọng với những ví dụ và lời giải chi tiết trên, các em học sinh lớp 5 sẽ nắm vững các dạng bài tập về toán chuyển động và tự tin hơn trong quá trình học tập.